به گزارش هاتف سیستان و بلوچستان،شگفتیهای شهر سوخته-در روزگاران دور که بشر تازه یکجا نشین شده بود، شهری در سیستان پدید آمد که به گفتهی باستانشناسان به لحاظ بافت شهری، جمعیت، برنامه ریزی شهری و … اولین شهر جهان بود.
شهر سوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن با بیش ازپنجهزار سال قدمت، بهعنوان بزرگترین استقرار شهرنشینی در نیمهی شرقی فلات ایران، نمونهای منحصر به فرد و حکایتگر واقعی علم، صنعت و فرهنگ گذشتههای دور این مرز و بوم میباشد.
شهر سوخته در ۵۶ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل – زاهدان واقع شده است. شهر سوخته در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم شهر سوخته در چهار دوره بین سالهای ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند.
چرا به این محل شهر سوخته می گویند؟
اولین بار، کلن بیت که از ماموران نظامی بریتانی بود پس از بازدید از این شهر نام آن را شهر سوخته گذاشت و به این اشاره کرد که آثار آتش سوزی را در آن دیده است. سپس باستان شناسان ایتالیایی به مدت ۱۱ سال در فاصله سال های ۱۳۴۶۶ تا ۱۳۵۷ بر روی این شهر تحقیقاتی را انجام دادند. گفته می شود که علت اصلی نابودی این شهر آتش سوزی نبوده بلکه دلیل اصلی دو عنصر آب و باد بوده که در طی سالیان این تمدن را از بین برده است.
شگفتیهای شهر سوخته
درست است که امروز این ناحیه به صورت بیابانی بی آب و علف است و فقط درخت گز در آن می روید اما در گذشته از نواحی سرسبز ایران بوده و در آن درختانی مثل افرا، سپیدار، بید مجنون و … وجود داشته است. در گذشته بیشتر تمدن ها در کنار رودخانه ها و دریاچه ها شکل می گرفت و علت اصلی شکل گیری این تمدن در این محل هم دریاچه هامون بوده که در زمان های قدیم بر خلاف امروز کاملا پر آب بوده است. در این شهر، صنعت های مختلفی مثل نساجی، سنگ تراشی، جواهرسازی و .. فعال بوده که این شهر را از پیشرفته ترین شهرهای دنیا کرده بود. از میان خرابه های شهر سوخته ۱۲ نوع بافت پارچه ای به دست آمده که صنعت نساجی موفق این شهر را نشان می دهد. در این شهر برای آبرسانی و فاضلاب، سیستمی سفالی کاملا مدیریت شده وجود داشت.
– نخستین چشم مصنوعی جهان در شهر سوخته
برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی متعلق به ۴۸۰۰ سال پیش کشف شد. این چشم مصنوعی متعلق به زنی ۲۵ تا ۳۰ساله بوده که در یکی از گور های شهر سوخته مدفون شده بوده است.جمجمه زن صاحب چشم مصنوعی شهر سوخته ،چشم مصنوعی روی جمجمه او دیده میشود.
جراحی مغز در شهر سوخته
یکی شگفتانگیزترین یافتههای شهر سوخته، پیدایی نشانههای کهنترین جراحی مغز درشهر سوخته است. جمجمهای از دختر دوازده یا سیزده ساله که در ۴۸۰۰ سال پیش، پزشکان آن دیار برای درمان بیماری هیدروسفالی (جمع شدن مایع درجمجمه) بخشی از استخوان جمجمه او را برداشته و جراحی کردند که مدتها بعد از این عمل زنده مانده است.
قدیمی ترین تخته نرد جهان در شهر سوخته
از گور باستانی موسوم به شماره ۷۶۱ کهن ترین تخته نرد جهان به همراه ۶۰مهره ی آن در شهر سوخته پیدا شد. این تخته نرد بسیار قدیمی تر از تخته نردی است که در گورستان سلطنتی «اور» در بین النهرین پیدا شده بود.
نخستین انیمیشن جهان در شهر سوخته
باستان شناسان هنگام کاوش در شهر سوخته ، در گوری ۵ هزار ساله جامی را پیدا کردند که نقش یک بز همراه با یک درخت روی آن دیده می شود. آن ها پس از بررسی این شی دریافتند نقش موجود بر آن برخلاف دیگر آثار به دست آمده از محوطههای تاریخی شهر سوخته، تکراری هدفمند دارد، به گونهای که حرکت بز به سوی درخت را نشان می دهد. هنرمندی که جام سفالین را بوم نقاشی خود قرار داده، توانسته است در ۵ حرکت، بزی را طراحی کند که به سمت درخت حرکتو از برگ آن تغذیه می کند.