صدقه فطر در ماه شعبان سال دوم هجری در سالی که روزه فرض شد، مشروع گردید. پرداخت صدقه فطر بر هر مسلمان در ماه مبارک رمضان تا قبل از نماز عید سعید فطر واجب است. و دلیل آن احادیث وارده در این باب است که حکم وجوب را تعیین کرده اند.
برخی واجبات در دین اسلام عبارتند از: صدقه فطر، نفقه ذی الرحم، نماز وتر، اُضحیه، عمره، خدمت والدین، خدمت زن برای شوهرش، نماز جماعت، و عیدین و مواردی دیگر می باشند.
صدقه فطر عبارت از زکات روزه هر شخص است که با افطار و خروج از رمضان واجب گردیده، تا کاستی ها وارده در روزه را جبران کند و پاک سازد.
و تعریف مختصر آن در فقه اینست : «صَدَقَهٌ تَجِبُ بِالْفِطْرِ مِنْ رَمَضَانَ».
خبر ابْنِ عُمَرَ: فیما رواه الجماعه إلا ابن ماجه:« أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَرَضَ زَکَاهَ الْفِطْرِ مِنْ رَمَضَانَ عَلَى النَّاسِ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِیرٍ، عَلَى کُلِّ حُرٍّ، أَوْ عَبْدٍ، ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى مِنْ الْمُسْلِمِینَ » رواه مسلم، کِتَاب الزَّکَاهِ، بَاب زَکَاهِ الْفِطْرِ عَلَى الْمُسْلِمِینَ مِنْ التَّمْرِ وَالشَّعِیرِ، رقم (۱۶۳۵).
صدقه فطر در چهار چیز واجب میگردد “گندم، جو، خرما، و کشمش” .
در چیزهای چهارگانه پرداخت این اندازه واجب میگردد:
- از گندم و نیز آرد آن و بریان شده آن : نیم صاع.
- از جو و خرما : یک صاع.
- از کشمش : به روایت حسن از امام ابوحنیفه – رحمه الله – مانند گندم نیم صاع واجب میگردد. زیرا قیمت کشمش از گندم بیشتر میگردد. و به قول امام ابو یوسف و امام محمد – رحمهما الله – از کشمش یک صاع کامل واجب میگردد.
صاع ظرفی است که در آن نزد امام ابوحنیفه و امام محمد – رحمهما الله – هشت رطل عراقی میگنجد، و رطل عراقی یکصد و سی درهم است، که بر اساس سنجش برخی بانک های اسلامی وزن یک صاع نزد احناف مساوی و معادل به ۳۸۰۰ گرام، به وزن امروزی میشود، و نزد مذاهب دیگر یک صاع مساوی به۲۷۵۱ گرام می باشد.
پرداخت صدقه فطر بعد از طلوع فجر تا قبل از نماز عیدسعید فطر می باشد. پرداخت اموالی که خودت هم آنها را می پسندی و با نیت صادق و اخلاص دور از ریاء و به کسانی که نیازمندتر هستند. نخست به خویشاوندان نزدیک، اگر کسی از آنها محتاجتر نباشد. پرداخت در شهر محل زندگی تان باشد.