علیرضا جلالزایی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان به مناسبت روز جهانی مساجد، اظهار داشت: در استان سیستان و بلوچستان، دوازده مسجد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدهاند و به عنوان کانونهای گردشگری مذهبی در این استان محسوب میشوند.
وی افزود: این دوازده مسجد در شهرستانهای زاهدان، فنوج، چابهار، خاش، سرباز، سراوان، ایرانشهر، نیکشهر و هامون قرار دارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان، در اشاره به فرآیند حفظ و مرمت مساجد تاریخی این منطقه در دورهی اخیر، ضمن تأکید بر اهمیت این آثار، بیان کرد: این مساجد بهعنوان نمونه های معماری منظر فرهنگی استان شناخته میشوند و به منظور حفظ این آثار در فهرست آثار ملی با تصویب شورای ثبت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت گردیدهاند.
جلالزایی گفت: اقداماتی همچون آواربرداری، سبکسازی، بازسازی سقف مسجد، ترمیم بدنهها و دیوارههای صحن، تعمیر بندها، پاکسازی و استحکامبخشی به کتیبههای گچی از جمله اقداماتی است که در زمینه حفظ و مرمت مساجد انجام شده است.
وی تصریح کرد: مسجد جامع زرنج یکی از بزرگترین مساجد منطقه است که با معماری بومی و سنتی خود، الگوها و عناصر معماری اسلامی را با تأثیرات معماری اشکانی و ساسانی ترکیب کرده است. همچنین، وی به دو مسجد باستانی دیگر در این استان، مسجد دزک سراوان و مسجد فیض رحمان زاهدان، اشاره کرد.
وی درباره نحوه تقسیمبندی معماری مساجد در ایران بیان کرد: مساجد ایرانی شامل اجزای متعددی نظیر صحن، شبستان، رواقها، منارهها، دیوارهای اطراف، چلهخانهها، حوضخانهها و وضوخانهها میشوند و در استان سیستان و بلوچستان، معماری مساجد به چندین نوع شامل شبستانی، دوشبستانی، صحن و شبستان و رواق تقسیم میشود.
وی در ارتباط با مسجد جامع دزک که در مرکز روستای تاریخی شهرستان سراوان قرار دارد، خاطرنشان کرد: این بنا یکی دیگر از مساجد با معماری بومی و سنتی می باشد که با مقایسه آرایهها و ویژگیهای معماری با مساجد اولیه دوره اسلامی در ایران، این مسجد را به عنوان یکی از قدیمیترین مساجد ایران معرفی کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان، بیان کرد: حضور آثار تاریخی و طبیعی در نزدیکی مساجد تاریخی سیستان و بلوچستان فرصتی است تا گردشگری مذهبی در سایه برنامه آگاهانه رشد کند.